Οικειοθελείς ...απολύσεις

Μοντέρνες εργοδοτικές πρακτικές με την ανοχή Επιθεώρησης Εργασίας και ΟΑΕΔ

Οικειοθελείς ...απολύσεις

"Καλύτερες μέρες βλέπει ο ΣΕΒ"
(«ΤΟ ΒΗΜΑ», 5/3/2006)

Πώς θα αντιδρούσατε αν μια ωραία πρωία μαθαίνατε από τον εργοδότη σας ότι είχατε οικειοθελώς εγκαταλείψει τη δουλειά σας -κατόπιν, μάλιστα επισήμου σχετικής "αναγγελίας" της επιχείρησης στον αρμόδιο ΟΑΕΔ; Προφανώς θα σας ανέβαινε το αίμα στο κεφάλι, θα ψάχνατε να βρείτε τους προϊσταμένους σας που αυθαιρέτησαν και θα σπεύδατε στον ΟΑΕΔ ζητώντας εξηγήσεις και προστασία.

Αυτό ακριβώς έπραξε πριν από λίγες βδομάδες η εμποροϋπάλληλος κ. Ραχήλ Παυλάντη, εργαζόμενη από το 1997 στην αλυσίδα καταστημάτων "Παρουσίαση". Και τι ανακάλυψε; Οτι ο μεν εργοδότης μ' αυτή τη μεθόδευση ολοκλήρωνε το σχέδιο απομάκρυνσής της από την επιχείρηση (γιατί διεκδικούσε τα δικαιώματά της), ο δε ΟΑΕΔ ένιπτε τας χείρας του, όπως και η Επιθεώρηση Εργασίας, παραπέμποντάς την να ξεμπερδέψει -σε μερικά τέρμινα, όπως πλέον συμβαίνει- την υπόθεσή της στη Δικαιοσύνη. Ως τότε, όχι μόνο θα είναι άνεργη, χωρίς το μισθό των 800 ευρώ έπειτα από 15 χρόνια προϋπηρεσία, αλλά ούτε την αποζημίωση για την άδικη απόλυσή της θα λάβει, ούτε βεβαίως και το επίδομα ανεργίας (έστω αυτά τα 329,25 ευρώ το μήνα) δικαιούται να εισπράξει.

"Δεχόμαστε ό,τι μας δηλώνουν οι επιχειρήσεις και δεν επιμένουμε στη σχετική αναγγελία οικειοθελούς αποχώρησης εργαζομένου να υπάρχει και η δική του υπογραφή", μας λέει ο διοικητής του ΟΑΕΔ Γιώργος Βερναρδάκης. Και πριν προλάβουμε να διαμαρτυρηθούμε, δικαιολογείται: "Επειδή όσοι φεύγουν από τη δουλειά τους οικειοθελώς, συνήθως εξαφανίζονται... είμαστε υποχρεωμένοι, για να προχωρούν οι διαδικασίες, να παραβλέπουμε ορισμένες λεπτομέρειες". Και όταν ανακαλύπτουν οι υπηρεσίες του ΟΑΕΔ ότι δεν είναι αλήθεια όσα ισχυρίζονται οι εργοδότες, τι γίνεται; "Οταν διαπιστώνουμε ότι μια επιχείρηση ψευδώς δηλώνει 'οικειοθελή αποχώρηση' υπαλλήλου της, τότε συμβουλεύουμε τον εργαζόμενο να καταφύγει είτε στην Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ) είτε στα δικαστήρια".

"Εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο", εξηγεί ο κ. Βερναρδάκης, κατά τ' άλλα έμπειρος συνδικαλιστής κι ο ίδιος, πριν, φυσικά, την ανάρρηση της Ν.Δ. στην εξουσία.

Συνθήκες Ινδοκίνας

Η κ. Ραχήλ Παυλάντη εργαζόταν στο υποκατάστημα Κολωνακίου της "Παρουσίασης" από το 1997 έως τον περασμένο Μάιο, εποχή που η επιτυχημένη αλυσίδα καταστημάτων ακριβών δώρων την μετέθεσε στο νέο της μαγαζί, μέσα στο γνωστό πολυκατάστημα Attica. Εκεί η κ. Παυλάντη, ως και ενεργό μέλος του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, διαπίστωσε (πέρα από το ότι για το νέο υποκατάστημα η επιχείρηση δεν προσέλαβε κανένα υπάλληλο) τις ραγδαίες και οδυνηρές επιπτώσεις των "ευέλικτων" κυβερνητικών και εργοδοτικών εργασιακών διευθετήσεων: Οι επτακόσιοι εργαζόμενοι δεν έχουν τουαλέτες, ούτε χώρους βεστιαρίου. Στο ολιγόλεπτο διάλειμμά τους πρέπει να βγαίνουν στα πεζοδρόμια. Οι κάμερες παντού, τους παρακολουθούν μη τυχόν και κάτσουν σε καμιά ακρούλα, διότι το κάθισμα απαγορεύεται στο χώρο εργασίας. Και στο σχόλασμα οφείλουν να υποστούν και τον εξευτελισμό της προσωπικής έρευνας.

Η εργοδοσία αποφεύγει να πληρώνει τις υποχρεωτικές υπερωρίες, προτιμώντας τον "συμψηφισμό" τους, όσο φυσικά επέτρεπαν "οι ανάγκες της αγοράς", με αφαίρεση ωρών σε επόμενες εργάσιμες μέρες. Το ωράριο των εμποροϋπαλλήλων, έτσι ή αλλιώς, ήταν υπόθεση αποκλειστικής "διευθέτησης" για τους έχοντες το "διευθυντικό δικαίωμα" πολύ πριν θεσμοθετηθεί με τον πρόσφατο νόμο. Τη Δευτέρα, λ.χ., η κ. Παυλάντη εργαζόταν στο Attica, 09.00 μέχρι 18.00, την επομένη 14.30 έως 21.00, την Τετάρτη είχε ρεπό, ύστερα 09.00 μέχρι 17.30, το άλλο πρωί 09.00 έως 14.00 και ξανά το απόγευμα 18:00 με 21.00, και το Σάββατο 09.00 έως τις 17.00. Αυτά τις κανονικές εποχές, κατά τις οποίες κανείς εμποροϋπάλληλος δεν τολμά να αμφισβητήσει τη "νόμιμη" εφαρμογή του "κυλιόμενου" συστήματος ωραρίου στην πλάτη του, εφόσον τον έχουν πείσει για την ανά πάσα στιγμή αντικατάστασή του από την αστείρευτη νεοφιλελεύθερη δεξαμενή των ανέργων και των νέων απασχολήσιμων.

Η πρώτη ρήξη της κ. Παυλάντη με την "Παρουσίαση" (δηλαδή την εταιρεία "Οικιακός Εξοπλισμός ΑΕΒΕ", του θεσσαλονικιού "Ομίλου Σαραφίδη"), ήρθε όταν έφτασε η στιγμή της καλοκαιρινής της άδειας. Οι προϊστάμενοί της ήθελαν να την υποχρεώσουν να τη διαιρέσει σε τρεις δόσεις, σε μέρες που δεν ήθελε, κατά παράβαση της Συλλογικής Σύμβασης (όπως κυρώθηκε με το άρθρο 8 του ν. 549/77). Ετσι, προσέφυγε στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας (και για το άδικα "κυλιόμενο" ρεπό και κατά της υποχρεωτικής ορθοστασίας καθ' όλο το χρόνο εργασίας) και μαζί με το σωματείο της προκάλεσαν τριμερή συνάντηση ενώπιον του τμήματος εργατικών διαφορών του υπουργείου Εργασίας στις 24/6/2005. Εκεί η επιχείρηση υποτίθεται ότι δεσμεύτηκε ενώπιον των κρατικών αρχών να συμμορφωθεί, αλλά ίσως επειδή η κ. Παυλάντη έκανε το "λάθος" να απεργήσει με τη ΓΣΕΕ κατά των νέων "ρυθμίσεων" για το ωράριο μαζί με πολλές χιλιάδες εργατοϋπαλλήλους, λίγες μέρες μετά την απέλυσε, προφασιζόμενη ότι "υπάρχει κρίση στην αγορά και πτώση του τζίρου" -άσχετα αν εκείνη την ώρα η "Παρουσίαση" διέθετε 62 πολυτελή μαγαζιά στην Ελλάδα και 22 στη μακρινή Ανατολή (Κίνα, Ινδονησία, Μαλαισία, Σιγκαπούρη). Υστερα ωστόσο από κινητοποιήσεις του σωματείου και την προσφυγή της εργαζόμενης στη Δικαιοσύνη (αγωγή 7/9/2005) και εν όψει της βέβαιης (έστω και με τις γνωστές καθυστερήσεις) καταδίκης της "Παρουσίασης", για άκυρη και καταχρηστική απόλυση (δηλαδή αναιτιολόγητη), η εργοδοσία -πέντε μήνες αργότερα, στις 17/12/2005- την επαναπροσλαμβάνει. Αυτή τη φορά τη μεταθέτει στο υπερπολυκατάστημα The Mall, του Αμαρουσίου, αγνοώντας προφανώς το δικαίωμά της να επιστρέψει στα προηγούμενα πόστα της που ήταν γνωστό ότι την εξυπηρετούσαν γεωγραφικά.

Νίκη του συνδικαλιστικού κινήματος; Επίδειξη του ανθρώπινου προσώπου της εταιρείας, κατόπιν ωρίμου σκέψεως για τη βελτίωση του προφίλ της; 'Η απλώς ένα κόλπο για να ακολουθήσει σχέδιο "οικειοθελούς αποχώρησης" της κ. Παυλάντη; Ωστε και να της παρακρατήσει η εταιρεία τα χρήματα της καταβληθείσης αποζημίωσης, συμψηφίζοντάς τα με την τρέχουσα μισθοδοσία για ένα ορισμένο διάστημα, και να τιμωρηθεί στο τέλος της εργασιακής της περιπέτειας με τη συγκεκριμένη εταιρεία με στέρηση του επιδόματος ανεργίας. Οπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, δυστυχώς η εταιρεία επέλεξε τον τρίτο δρόμο.

Νομικό-παγίδες

Φτάνοντας στο The Mall (περισσότερα γι' αυτό στο περιοδικό "Γαλέρα", www.galera.gr, τεύχη Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2006), η κ. Ραχήλ Παυλάντη αντιλαμβάνεται από την πρώτη στιγμή το καψώνι που οργανώνεται εναντίον της. Μπορεί προφορικά να συμφωνείται, με τους προϊσταμένους και τις άλλες εργαζόμενες, ένα σχετικά δίκαιο πρόγραμμα για τις βάρδιες (μία βδομάδα πρωί, μία βδομάδα απόγευμα) αλλά σε ελάχιστο χρόνο εμφανίζεται ένα εντελώς διαφορετικό ωράριο, με την έγκριση μάλιστα και της τοπικής Επιθεώρησης Εργασίας: "Μετά την άκυρη απόλυσή μου και την επιστροφή μου στην εργασία, η εταιρεία προσπαθεί να μου επιβάλλει ένα εξοντωτικό ωράριο που στοχεύει αποκλειστικά και μόνο εμένα. Στο πρόγραμμα που μου επιδόθηκε όλες τις εβδομάδες (από 17/12/05 έως 21/1/2006 βρίσκομαι στη βραδινή βάρδια για όλες τις Παρασκευές και τα Σάββατα αυτής της περιόδου", σημειώνει η εμποροϋπάλληλος στην αίτησή της για "διενέργεια εργατικής διαφοράς" στο αρμόδιο ΣΕΠΕ (Επιθεώρηση Εργασίας) Ν. Ιωνίας. Η "εργατική διαφορά" συζητείται τελικά στις 12/1/2006, αλλά δεν "επιτυγχάνεται η επίλυσή της" καθώς το ΣΕΠΕ Ν. Ιωνίας αποφαίνεται ότι "το ωράριο εργασίας είναι στο διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη να το καθορίζει, αρκεί να μη γίνεται κατάχρηση της άσκησης αυτού του δικαιώματος και πάντα στα πλαίσια της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών (...) ειδάλλως συστήνει στην εργαζόμενη την προσφυγή της στα αρμόδια δικαστήρια".

Με τα νέα αυτά δεδομένα, η εταιρεία θεωρεί με εξώδικό της (κοινοποίηση 26/1/2006) προς την κ. Παυλάντη ότι: "Παρά τη συζήτηση που έγινε στην Επιθεώρηση Εργασίας και το πόρισμά της εξακολουθείτε την παράνομη και αντισυμβατική συμπεριφορά σας και δεν ακολουθείτε το πρόγραμμα εργασίας του καταστήματος στο οποίο παρέχετε τις υπηρεσίες σας. Επειδή η μονομερής, αυθαίρετη και αντισυμβατική αυτή συμπεριφορά σας δημιουργεί αναστάτωση στη λειτουργία του καταστήματος (...) σας καλούμε εντός δύο ημερών από την επίδοση της παρούσας να ακολουθείτε το πρόγραμμα εργασίας και να τηρείτε τις συμβατικές σας υποχρεώσεις, διαφορετικά σας δηλώνουμε ότι θεωρούμε ότι απουσιάζετε αδικαιολόγητα από την εργασία σας και ότι καταγγέλλετε μονομερώς τη σύμβαση εργασίας σας".

Η κ. Παυλάντη δεν συνεμορφώθη -για μία ακόμη φορά- προς τας υποδείξεις και στις 17 Φεβρουαρίου της απαγόρευσαν να εργαστεί, κραδαίνοντάς της την "Αναγγελία Οικειοθελούς Αποχώρησής" της που την προηγουμένη η εταιρεία είχε καταθέσει στον ΟΑΕΔ.

Τώρα περιμένει να ικανοποιηθεί τουλάχιστον η αίτησή της προς τον ΟΑΕΔ, από τον οποίο ζητά -όπως έχει συνταγματικό δικαίωμα- να της απαντήσει γραπτά και επίσημα το πώς ο Οργανισμός αποδέχεται σαν να μην τρέχει τίποτα την ανύπαρκτη "οικειοθελή της αποχώρηση" που επικαλείται ψευδώς η εργοδοσία. Περιμένει όμως και κάτι ακόμα από τις συναρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, μέχρις ότου να βρεί το δίκιο της κάποτε στα δικαστήρια: τουλάχιστον ο ΟΑΕΔ να πάψει να απαιτεί από μια εκ νέου απολυμένη (που δεν τη θεωρεί άνεργη και συνεπώς δεν την επιδοτεί) την επιστροφή των 1.975 ευρώ τα οποία της είχε πληρώσει όταν εκείνη βρισκόταν επί πέντε μήνες στην ανεργία, μετά την πρώτη της απόλυση από την "Παρουσίαση".

(Ελευθεροτυπία, 11/3/2006)

www.iospress.gr